هیپرپلازی خوش خیم پروستات (BPH[1]) و علائم مجاری ادراری تحتانی (LUTS[2]) (تکرر ادرار، شب ادراری، کاهش جریان ادراری و …) از شایع ترین مشکلات مردان در سنین بالا می باشد. BPH در دهه چهارم زندگی در 30 تا 40 درصد مردان دیده می شود و شیوع آن تقریبا به صورت خطی تا حدود 80 درصد در سنین بالاتر از 80 سال افزایش می یابد. (1،2)

اگرچه پاتوفیزیولوژی BPH هنوز به طور کامل شناخته نشده است ولی عوامل زیر را در ایجاد آن دخیل می دانند(3-1):

• هورمون های جنسی (دی هیدرو تستوسترون [DHT]، استروژن) و به ویژه گیرنده های آنها در بافت پروستات
• فاکتور های رشد (FGF[3], IGF[4], TGF[5]) و تغییر حساسیت بافت پروستات نسبت به این عوامل
• التهاب و مدیاتورهای التهابی با علل احتمالی چاقی، فرایند های خود ایمنی و عفونت های مزمن

علاوه بر موارد فوق نقش فاکتورهای ژنتیکی، نژاد، شیوه زندگی، کاهش میزان آپوپتوز و مرگ سلولی (در بافت پروستات) و عوامل متابولیک (چاقی، هیپرلیپیدمی، دیابت) را نیز نباید از نظردور داشت (1،2).

امروزه در سراسر جهان، استفاده از داروهای گیاهی جهت کاهش و/یا جلوگیری از علائم ادراری همراه با BPH ، به دلیل کارایی قابل توجه و عوارض جانبی کمتر، مورد توجه قرار گرفته و از رشد فزاینده ای برخوردار بوده است(4). در این زمینه داروی گیاهی پروستاتان در اشکال دارویی قرص و قطره قابل معرفی می باشد. در تهیه این دارو از عصاره گیاهان گزنه، تخم کدو، بابونه، خارخاسک و انیسون استفاده شده است. مکانیسم های تاثیرگذاری این داروی گیاهی در BPH را می توان در عناوین زیر خلاصه نمود:

• مهار آنزیم 5- آلفا ردوکتاز و در نتیجه کاهش DHT
• کاهش حجم پروستات
• مهار اتصال برخی فاکتور های رشد به گیرنده
• کاهش تولید مدیاتورهای التهابی و اثرات ضد التهابی
• اثر تونیک روی مثانه و ریلاکس نمودن اسفنکتر خروجی مثانه

همچنین مطالعات بالینی نیز نشان دهنده تاثیر مفید برخی گیاهان به کار رفته در این داروی گیاهی، در افراد مبتلا به BPH می باشد.

[1] Benign prostatic hyperplasia

[2] Lower urinary tract symptoms

[3] Fibroblast growth factor

[4] Insulin-like growth factor

[5] Transforming growth factor​